HBA1C Testi nedir?

Hemoglobin A1c, diğer ismiyle glikozillenmiş hemoglobin, şeker hastalığında tedavinin etkinliğini ölçmek, kimi zaman da şeker hastalığı tanısı koymak için kullanılan bir kan tahlilidir. Hemoglobin A1c sıklıkla HbA1c olarak da kısaltılır.

HbA1c nasıl ölçülür?

Laboratuvarda hemoglobin A1c ölçümü için kan vermek diğer tahliller için kan vermekten farksızdır. Aşağıda açıklanacak nedenler ve testin doğası gereği eğer o gün sadece hemoglobin A1c değeri ölçülecekse, bu tahlil kan verirken aç ya da tok olmanızın önemi yoktur.
Geleneksel laboratuvar yöntemlerinin yanı sıra doktor muayenehanelerine yönelik birkaç dakikada sonuç veren ölçüm sistemleri hatta evde kendi hemoglobin A1c değerinizi ölçebileceğiniz son-kullanıcı ürünleri de vardır.

Hemoglobin A1c ölçümünün şeker hastalığının daha iyi kontrol edilmesine, şeker hastalığına bağlı komplikasyonların gelişme riskini azalttığına dair sağlam araştırma verileri bulunmaktadır.

HbA1c ne ölçer?

Kanımızdaki alyuvarlar görevi oksijen taşımak olan hemoglobin isimli maddeyi içerirler. Dolaşıma katılan alyuvarların ömrü ortalama 120 gündür. Alyuvarlarda bulunan hemoglobin, kan şekerine maruz kaldığında glikozillenme denilen bir reaksiyon gerçekleşir. Glikozillenme reaksiyonu, kandaki şeker moleküllerinin hemoglobine yapışarak yapısal değişikliğe neden olması diye tarif edilebilir.

Alyuvarların ömrü olan 120 gün boyunca, hemoglobinin glikozillenme oranı kan şekeri değerlerine paralel olarak artar. Hemoglobin A1c testi de yukarıda bahsedilen glikozillenme oranını ölçmektedir. Tahlil yaptırmadan önceki aylarda kan şekeri değerleri yüksek seyretmişse, hemoglobin moleküllerinin glikozillenme oranı da artar ve dolayısıyla hemoglobin A1c seviyesi artar.

Hemoglobin A1c testine benzer prensiple çalışan diğer bir test de früktozamin testidir. Früktozamin testinde hemoglobin molekülleri yerine bir kan proteini olan albuminin kan şekeri düzeylerine bağlı yapısal değişime uğrama oranı ölçülür. Albuminin dolaşımdaki ortalama ömrü 2-3 hafta kadar olduğundan, früktozamin tahlilden önceki 2-3 haftaya ait kan şekeri profili hakkında fikir verir.