Koronavirüs ve cinsel yaşam

Koronavirüs cinsel ilişki ile bulaşır mı?

Cinsel ilişki esnasında yakınlaşma, kişiler arası mesafeyi 2 metrenin altına düşürdüğünden damlacık yolu ile ya da temas ile bulaşma ihtimali çok yüksektir. Özellikle öpüşme bulaştırıcılık açısından büyük risk taşımaktadır.

En güvenilir ilişki partneri, birlikte yaşanılan ve birlikte zaman geçirilen kişidir. Bu süreçte çoklu ve yeni cinsel partneri olan kişiler daha büyük risk altındadır.

Menide virüs saptanabilir mi?

Hastalıklı kişide virüsün meniye geçip geçmediği konusu tartışmalıdır.  Konu ile ilgili yapılan 12 Nisan 2020 tarihli yayında COVID-19 tanısı almış 34  hasta incelenmiş ve tanı aldıktan yaklaşık bir ay sonra yapılan meni örneklerinde  virüse rastlanmamıştır. Literatürde 38 hastanın dahil edildiği 1 Haziran 2020 tarihli çalışmada ise COVID-19 hastası olan 15 kişinin dördünde menide yeni nesil koronavirüs saptanmıştır. Hastalığı kısa süre önce yenmiş 23 kişinin ise ikisinde menide virüse rastlanmıştır.

Dört klinik çalışmanın üçünde menide virüse rastlanmazken birinde virüs izole edilebilmiştir. Çalışmaların aynı hasta gruplarını hastalığın aynı evrelerinde karşılaştırmamış olmaları konu hakkında kesin hüküm vermeyi zorlaştırmaktadır. Menide virüs saptanan çalışmada, ağır hasta olanlar çalışmaya dahil edilmişken diğer çalışmalarda çoğunlukla hafif derece hastalar ve iyileşmiş hastalar çalışmalara dahil edilmiştir.

Aktif hastalık esnasında alınan meni örneklerinde virüse rastlanması menide kesinlikle virüs vardır anlamına gelmemektedir. Meni testleri steril şartlarda uygulanan testler olmadığından temas ile ya da işlem esnasında öksürük, hapşırık olması durumunda meni örneğine virüsün bulaşabileceği unutulmamalıdır.

Yapılan çalışmalarda vajina veya serviksten alınan örneklerde yeni nesil koronavirüs izole edilememiştir.

Koronavirüs  testosteron düzeyini düşürür mü?

Koronavirüs ailesinin testisi tutarak özellikle orşit tablosu yaptığı bilinen bir gerçektir. Bu sebeple testis harabiyetine sebep olması ya da germ hücrelerini etkilemesi mümkün olabilir. Yeni nesil koronavirüsün de insan vücudunda en etkin olarak kullandığı reseptörler ACE-2 reseptörleridir. ACE-2 reseptörleri solunum yolunda bolca bulunmasına karşın testosteron üreten ve sperm üretimi yapan kanallara oldukça yakın olan Leydig hücrelerinde de bol miktarda bulunur. Bu sebeple virüsün bu reseptörlere tutunması testis harabiyeti yapabileceği gibi bölgesel viral enfeksiyonlara da sebep olabilir. Bu sebeple Koronavirüs hastası olan hastaların tedavilerinin ertelenmesini önermektedir.

81 hasta ile yapılan çalışmada koronavirüs hastaları ile sağlıklı kişilerin testosteron, LH ve FSH düzeyleri incelenmiştir. LH ve FSH testosteron üretimini ve sperm üretimini kontrol eden ve santral sinir sisteminden salınan hormonlardır. Yapılan çalışmada koronavirüs hastası olanların Testosteron düzeylerinin ortalama 0.82 ng/ml daha düşük olduğu gösterilmiştir. Bunun yanı sıra testosteron düzeylerini arttırmak için salınan LH düzeylerinin de ortalama 2.65 mIU/ml yüksek olduğu belirtilmiştir. COVID-19 hastalarında testosteron düzeyleri düşerken salınımını arttırmak için LH düzeyleri artmaktadır. Bu durum kompanse testosteron yetersizliğine işaret etmektedir. .(Ling Ma et. al., 2020). Yine aynı çalışmada alınan testis biyopsilerinde virüs saptanmamıştır ancak altı hastanın aktif hastalık döneminde orşit tablosundan şikayet ettikleri rapor edilmiştir.

Cinsel ilişki esnasında ve sonrasında alınması gereken önlemler nelerdir?

• Menide virüs varlığının şüpheli olması sebebiyle cinsel ilişki esnasında kondom kullanımı önerilmektedir.
• İlişki öncesi ve sonrasında partnerlerin yıkanması gerekmektedir.
• İlişki sırasında özellikle öpüşmenin büyük risk yarattığı unutulmamalıdır.
• Partnerin ya da kişinin kendini iyi hissetmemesi durumunda, öksürük, ateş gibi belirtiler göstermesi durumunda ilişki ertelenmeli ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.